Hoe verheven is toch het leven van de ware dichter. Diep nadenkend over de allermooiste regels, beeldende omschrijvingen of rijmende spitsvondigheden heeft de armoedige staat waarin hij en zijn kamer verkeren geen vat op hem. Voedsel voor het brein is het doel van zijn leven. Materiele verlangens laat hij aan de armen van geest.
Vuur en vlooien
Of kijk ik niet goed? Verdwijnen daar hele manuscripten vol bij-nader-inzien-toch-niet-zo-heel-verheven gedachten in de kachel, in een poging een klein beetje warmte in de tochtige en vochtige zolderkamer te blazen? Is de dichter wel in de ban van de regels die al op papier staan en die hij er weldra aan gaat toevoegen of neemt de vlo tussen zijn duim en middelvinger hem meer in beslag?
Romantiek om te lachen
Het interessante aan het schilderij De arme dichter van Carl Spitzweg is dat het zowel een geromantiseerde clichéweergave van het dichtersleven is als een satire erop. De dichter als een zonderling, levend en werkend in een kleine koude kamer waarvan het dak lekt. Je hoopt dat je het zelf iets beter treft in het leven. Als je de dichter als een idealist ziet, kun je het schilderij van Spitzweg zien als een realistisch commentaar daarop.
Wat een luxe
Maar toch: het schilderij is uit 1839. In Europa leefden toen hele bevolkingsgroepen in omstandigheden die nog veel beroerder waren dan die van de dichter op het schilderij. En dan zonder het geluk zich in de hogere geesteswerelden te kunnen begeven. Omdat de tijd of kennis daarvoor ontbrak. Wat een luxe is het dan eigenlijk om je uit de dagelijkse strijd voor het bestaan te kunnen terugtrekken ter bevrediging van je geest, ook al is het op een aftandse zolderkamer en zit, zo te zien, niemand op je hersenspinsels te wachten.
Carl Spitzweg
Carl Spitzweg (München 1808 – München 1885) was een meester in genreschilderijen. Van De arme dichter maakte hij twee versie. Ik zag de versie in de Neue Pinakothek in München. De andere versie is uit het openbaar leven verdwenen nadat het schilderij in 1989 uit de Nationalgalerie in Berlijn is gestolen. Dat was de tweede keer al dat die versie door onbevoegden van de muur werd geplukt. Je zou dit kunnen opvatten als bewijs dat het werk van Spitzweg erg populair was en is.
Klein doekje
Het kan bijna niet anders of je hebt dit schilderij van Carl Spitzweg al eens gezien. Het wordt te pas en te onpas afgebeeld als de dichtkunst ter sprake komt. Des te opvallender is het dat je er in de Neue Pinakothek in München zomaar aan voorbij loopt als je niet oplet. Het schilderij is erg klein, ongeveer 36 bij 44 cm, en hangt in een smalle gang aan het einde van de rondgang door het museum. Een beetje koffie-, rook- of alcoholverslaafde stiefelt er waarschijnlijk in hoog tempo voorbij. Ook al omdat er genoeg ander interessant werk in de Neue Pinakothek is te zien.