In mijn bespreking van Proberen niet te proberen van Edward Slingerland schrijf ik dat vijftig procent van de resultaten van psychologische onderzoeken niet reproduceerbaar is. Het cijfer wordt genoemd in een uitzending van de Tros Nieuwsshow (zoals het hoort nog met Peter de Bie). Daniël Lakens vertelt daarin wat hij gaat doen om de psychologie als wetenschap in een beter daglicht te zetten.
Kijk, precies wat ik al dacht
Danïel Lakens heeft € 800.000 gekregen om gepubliceerd onderzoek opnieuw uit te voeren. Gewoon om te kijken of er dan weer dezelfde resultaten uitkomen als bij de eerste keer. Dat is belangrijk. Bijvoorbeeld om fouten en fraude tegen te gaan. Wetenschappers zijn immers net mensen. En sommigen onder hen zien vooral graag hun wereldbeeld bevestigt. Serieuze wetenschap wordt dan al snel bijzaak.
Bewijs of toeval
Maar heronderzoek is ook nodig omdat je in de psychologie en sociologie te maken kunt hebben met toeval. Ook als je niet knoeit met data, methodologische goede experimenten weet te verzinnen en de juiste causale verbanden weet te leggen. Vergelijk dit met de geneeskunde. Via dubbelblind, placebo-gecontroleerd, gerandomiseerd uitgevoerde onderzoeken in combinatie met degelijke statistiek maak je de resultaten van je onderzoek betrouwbaarder. Maar ook dan blijft er een kleine kans dat de resultaten niet een juist beeld geven. Net zoals je de loterij kunt winnen. Overigens hielpen/helpen onderzoekers het lot ook weleens een handje door onderzoeken met ongewenste resultaten ‘kwijt te raken’.
Dienaren van kennis
Heronderzoek is dus belangrijk als we onze inzichten daadwerkelijk willen vergroten en ons niet laten leiden door allerlei pseudowetenschap. Helemaal in de sociale psychologie, waar veel onderzoek bovendien de status ‘er zijn aanwijzingen dat’ niet ontgroeit. Waarom gebeurt heronderzoek dan zo weinig? Omdat onderzoekers liever iets nieuws, bij voorkeur iets baanbrekends willen ontdekken. Daarmee maak je naam in de wetenschap. En het haalt de publiciteit makkelijker.
Bijzonder zijn we met zijn allen
Mooi dus dat Daniël Lakens wel het monnikenwerk van heronderzoek wil oppakken. Deze instelling past overigens prima bij zijn zeer inspirerende Tedx Talk over de te sterke nadruk die we leggen op het uitzonderlijke. Allerlei opmerkelijke fantasietjes trekken veel meer aandacht dan degelijk wetenschappers onderzoek. Zelfs, of misschien wel juist, als die wilde theorieën niet afkomstig zijn van experts. En iedereen wil een genie zijn, terwijl wetenschappelijke vooruitgang veel meer steunt op het werk van ‘doorsnee slimmeriken’ die gewoon hun gewoon hun werk doen.
Video: If not me, then someone else; But if not us, then no one
Er is een hoop ‘normaal wetenschappelijk’ werk voor nodig, om zo nu en dan mogelijk te maken dat iemand iets uitzonderlijks presteert. De beloning van wetenschappers in aandacht en geld zou daar rekening mee moeten houden. Kijk de video van Lakens:
Pingback: Hoorcollege: Kritisch denken van Johan Braeckman – de Cultuurbunker